Από 04/02/2010 το ktogias blog έχει μεταφερθεί στο blog.ktogias.gr . Για να δείτε ενημερώσεις και νέα σχόλια και να σχολιάσετε αυτό το άρθρο χρησιμοποιήστε τη διεύθυνση: http://blog.ktogias.gr/2009/01/29/floss-presentation/
Στην ερευνητική ομάδα DAISy στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών όπου εργάζομαι, κάθε χρόνο τέτοια εποχή διοργανώνονται εσωτερικά σεμινάρια. Κάθε ένας κάνει μια παρουσίαση σχετικά με το αντικείμενο στο οποίο εξειδικεύεται προκειμένου να υπάρχει διάχυση της γνώσης και αλληλοενημέρωση μεταξύ των μελών της ομάδας. Φέτος είναι η πρώτη φορά που συμμετέχω (αυτές τις μέρες κλείνω ένα χρόνο περίπου στην ομάδα) και αποφάσισα να μιλήσω για το ελεύθερο λογισμικό.
Ως ερευνητική ομάδα δραστηριοποιούμενη στο χώρο της πληροφορικής αναπτύσσουμε και χρησιμοποιούμε λογισμικό στα πλαίσια διαφόρων έργων. Σε όλα σχεδόν τα νεότερα έργα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ, απαιτείται η διάθεση του λογισμικού που θα προκύψει από το έργο κάτω από κάποια άδεια ελεύθερου λογισμικού. Δυστυχώς όμως τα περισσότερα μέλη της ομάδας γνωρίζουν ελάχιστα για το ΕΛ/ΛΑΚ, είναι για χρόνια συνηθισμένοι στην επαφή μόνο με κλειστό λογισμικό και κάποιες από τις έννοιες, τους όρος και τις άδειες χρήσης που σχετίζονται με το ΕΛ/ΛΑΚ φαίνονται να τους προκαλούν σύγχυση, αβεβαιότητα και φόβο.
Προσπάθησα λοιπόν, σε μια παρουσίαση να δώσω μια εποπτική εικόνα του ορισμού, της ιστορίας, της φιλοσοφίας, των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων και των αδειών χρήσης του ΕΛ/ΛΑΚ. Αναφέρθηκα ακόμα στα Ανοικτά Πρότυπα, τις πατέντες και άλλα νομικά θέματα (με κάθε επιφύλαξη για λάθη ή ασάφειες μια και δεν είμαι νομικός) .
Οι εντυπώσεις από την παρουσίαση ήταν θετικές. Το κοινό παρακολούθησε με ενδιαφέρον. Το βασικό ερώτημα ήταν ένα: » Πως βγάζει χρήματα κάποιος γράφοντας ΕΛ/ΛΑΚ; Η πώληση αδειών χρήσης κλειστού λογισμικού επιφέρει μεγάλα κέρδη. Γιατί να τα απαρνηθεί κάποιος για χάρη του ΕΛ/ΛΑΚ;» . Δυστυχώς πολύς κόσμος μένει σε αυτό το θέμα, υποβιβάζοντας τη σημασία των υπόλοιπων πτυχών του ΕΛ/ΛΑΚ… «Άσε τις φιλοσοφίες, στο ζουμί πέρνα»… Παρόλο βέβαια που δεν φάνηκαν να βαριόνται, το αντίθετο μάλιστα.
Στο τέλος της παρουσίασης μοίρασα cd ubuntu 8.10 που έφτασαν στα χέρια μου δωρεάν από την υπηρεσία ship it της canonical. Πήραν όλοι με ενθουσιασμό από ένα.
Την παρουσίαση μπορείτε να την κατεβάσετε σε μορφή odp (μπορεί να προβληθεί με το openoffice ή όποιο άλλο πρόγραμμα υποστηρίζει odf) ή pdf από τους συνδέσμους που ακολουθούν. Διατίθεται υπό την άδεια GNU FDL για ελεύθερη χρήση, διασκευή και διανομή:
Free Software.odp (~190K)
Free Software.pdf (~335K)
ktogias blog 
αρκετά γεμάτη η παρουσίαση σου 😉
By: comzeradd on 30 Ιανουαρίου, 2009
at 11:40 πμ
Δυστυχώς όμως τα περισσότερα μέλη της ομάδας γνωρίζουν ελάχιστα για το ΕΛ/ΛΑΚ,
Τα περισσότερα μέλη της ομάδας ενός οργανισμού που λέγεται ινστιτούτο τεχνολογίας υπολογιστών. Now what’s wrong with this picture?
(είπα να βάλω με bold και το ερευνητικό και ακαδημαϊκό αλλά οκ είπα να μην παραγίνω καυστικός)
By: anonymous coward on 31 Ιανουαρίου, 2009
at 11:23 πμ
Αν είναι έτσι τα πράγματα στον ερευνητικό και ακαδημαϊκό χώρο στην Ελλάδα, σκέψου τι γίνεται στις μικρές/μεσαίες επιχειρήσεις… Ευτυχώς τα πράγματα κινούνται γρήγορα.
By: ktogias on 31 Ιανουαρίου, 2009
at 2:11 μμ
Στο ερώτημα «Πως βγάζει χρήματα κάποιος γράφοντας ΕΛ/ΛΑΚ;» συνηθίζω να απαντώ με το παράδειγμα της SQLite. Προφανώς υπάρχουν πάρα πολλά παραδείγματα αντίστοιχης εμπορικής εκμετάλλευσης, αλλά η SQLite έχει το καλό ότι αφενός είναι Public Domain (ό,τι πιο extreme υπάρχει σε FOSS-compatible), αφετέρου σπονσονάρεται τόσο από κολοσσιαία Open Source projects όσο και από proprietary software εταιρείες. Βέβαια, ξέρω ότι, ενδόμυχα, το έχω επιλέξει επειδή μου αρέσει ο κώδικας του.
By: Michael Iatrou on 31 Ιανουαρίου, 2009
at 3:21 μμ
Η οποία SQLite παρέχει επί πληρωμή τις εξής υπηρεσίες (http://www.hwaci.com/sw/sqlite/prosupport.html , http://www.hwaci.com/cgi-bin/license-step1):
* Μη αποκλειστική, ονομαστική άδεια χρήσης για περιπτώσεις που κάτι τέτοιο απαιτείται από τη νομοθεσία του κράτους στο οποίο βρίσκεσαι. (US $1000.00 άπαξ, για απεριόριστες εγκαταστάσεις/χρήσεις)
* Ετήσια συνδρομή συντήρησης (US $1500 bug fixes – απαντήσεις σε κοινές ερωτήσεις)
* Άπαξ και διαπαντός άδεια χρήσης πηγαίου κώδικα για το SQLite Encryption Extension (US $2000 απεριόριστες χρήσεις – εγκαταστάσεις – για πάντα ενημερώσεις)
* Άπαξ και διαπαντός άδεια χρήσης πηγαίου κώδικα για το SQLite Compressed and Encrypted Read-Only Database (CEROD) extension (US $2000 απεριόριστες χρήσεις – εγκαταστάσεις – για πάντα ενημερώσεις)
* Συμφωνίες τεχνικής υποστήριξης. (Κόστος-όροι ανά περίπτωση/ανάγκες πελάτη.)
* Συμμετοχή στο SQLite Consortium. (Για πελάτες που χρησιμοποιούν σε κρίσιμες εφαρμογές/προϊόντα τους SQLite)
* Εκπαίδευση προσωπικού στην SQLite.
* Ειδικές παραμετροποιήσεις – μετατροπές
* Υπηρεσία ανταπόκρισης έκτακτης ανάγκης (άμεση ανταπόκριση ανάκαμψη από κρίσιμα – επείγοντα προβλήματα/καταστροφές)
Πολύ ενδιαφέροντα όντως. Όλα τα παραπάνω αποτελούν όμως παροχή συγκεκριμένων υπηρεσιών γύρω από το λογισμικό. Ο προβληματισμός – θέση που αναπτύσσεται συχνά σε όσους έρχονται σε επαφή με αυτό το μοντέλο είναι ο εξής: Τις παραπάνω υπηρεσίες ή παρόμοιες μπορεί να τις παρέχει και χρεώνει και μια εταιρεία κλειστού λογισμικού, επιπρόσθετα της χρέωσης για τις άδειες χρήσης του κλειστού λογισμικού που παράγει και εμπορεύεται. Επιπλέον λόγω του ότι μόνο αυτή διαθέτει τον κώδικα, συνεπώς μόνο αυτή έχει τη δυνατότητα να γνωρίζει τους μηχανισμούς λειτουργίας του λογισμικού που κατασκευάζει, έχει τη δυνατότητα να μονοπωλεί αυτές τις υπηρεσίες και να τις χρεώνει πολύ πιο ακριβά λόγω έλλειψης ανταγωνισμού. Έτσι με το ΕΛ/ΛΑΚ έχουμε μόνο τη δυνατότητα ελεγχόμενης από τον ανταγωνισμό χρέωσης υπηρεσιών υποστήριξης, ενώ με το κλειστό λογισμικό δυνατότητα χρέωσης αδειών χρήσης, ανά εγκατάσταση, ανά χρήση, ανά διάρκεια, όπως μας βολεύει καθώς και δυνατότητα χρέωσης υπηρεσιών γύρω από το λογισμικό. Και όλα αυτά ανεξέλεγκτα με βάση μόνο τη ζήτηση, αφού έχουμε αποκλειστικό έλεγχο και δυνατότητα παροχής αδειών χρήσης του λογισμικού και σχετικών υπηρεσιών. Γιατί λοιπόν να επιλέξουμε το πρώτο;
Ακόμα δεν έχω βρεί μια καθαρά τεχνοκρατική ή οικονομολογική απάντηση σε αυτό το ερώτημα, που να μην χρησιμοποιεί καθόλου ιδεολογικές, ηθικές ή κοινωνικές βάσεις στήριξης.
Βέβαια, νομίζω ότι η παραπάνω θέση – ερώτηση, κρύβει μια λογική παγίδα. Υπονοεί, ότι ο καθένας μικρός, μπορεί εύκολα να βρεί το αγοραστικό του κοινό, να πουλήσει το κλειστό του λογισμικό και τις υπηρεσίες του σε τιμές που διαμορφώνει ο ίδιος και να αποκτήσει τέτοια διείσδυση στην αγορά ώστε να βγάζει κέρδος μεγαλύτερο από κάποιον που πουλά υπηρεσίες βασισμένες σε ΕΛ/ΛΑΚ. Βλέποντας τον τρόπο που εξελίχθηκε αυτό το είδος της αγοράς τις τελευταίες δεκαετίες, και την κατάληξή του σε ένα ασφυκτικό μονοπώλιο σχεδόν μόνο ενός παίκτη, έχω την αίσθηση ότι αυτό αποτελεί ένα μύθο γύρω από το κλειστό λογισμικό. Θέλω να ψάξω προς αυτή την κατεύθυνση για συγκεκριμένα στοιχεία, με στόχο πλέον όχι να δείχνουμε γιατί είναι επικερδές το ΕΛ/ΛΑΚ, αλλά γιατί εκ των πραγμάτων δεν είναι τόσο επικερδές όσο πολλοί νομίζουν το κλειστού κώδικα λογισμικό. Και αναφέρομαι σε μικρές εταιρίες και ανεξάρτητους προγραμματιστές. Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι σχεδόν κανένας από όσους έχω προσωπικά ακούσει να απορρίπτουν με το παραπάνω σκεπτικό το ΕΛ/ΛΑΚ, δεν έχει γίνει πλούσιος πουλώντας κάποιο δικό του λογισμικό. Στη συντριπτική πλειοψηφία δεν έχουν φτάσει καν στο σημείο να παράγουν και να πουλήσουν χωρίς παθητικό κάποιο λογισμικό… Απλά φαίνεται έχουν μάθει να ζουν με το όνειρο…
By: ktogias on 31 Ιανουαρίου, 2009
at 8:39 μμ
Πόσες εταιρείες κλειστού λογισμικού λαμβάνουν bug fixes στο mailbox τους; Πόσες έχουν δεκάδες χιλιάδες testers; Τα πρώτα ερωτήματα που έρχονται στο νου… και βέβαια καλό είναι κι εμείς να θυμόμαστε ότι το Open Source δεν είναι πανάκεια.
By: Michael Iatrou on 2 Φεβρουαρίου, 2009
at 9:57 πμ
Φυσικά και δεν είναι πανάκεια το Open Source. Αυτό που προσπαθώ να δω αν μπορεί να έχει μια απάντηση υπέρ του ΕΛ/ΛΑΚ είναι όχι το ποια είναι τα τεχνικά, ηθικά, κοινωνικά προτερήματά του, αλλά το εξής εντελώς κυνικό που ακούω κατά καιρούς: «Δεν με ενδιαφέρει αν το τελικό προϊόν είναι τεχνικά ανώτερο, δεν με ενδιαφέρει αν είναι πιο ασφαλές, δεν με ενδιαφέρει αν παράγεται πιο γρήγορα. Από τη στιγμή που ο κώδικας είναι διαθέσιμος, που ο καθένας μπορεί να το υποστηρίξει ή να κάνει ένα fork, εγώ δεν μπορώ να κάνω την αρπαχτή μου, να το φτιάξω μια φορά έστω και ημιτελές και να μισοδουλεύει, να πείσω 10 μ*ες να το αγοράσουν και μετά να κάθομαι και να βγάζω λεφτά για όσο το δυνατό περισσότερο καιρό με την ελάχιστη δυνατή προσπάθεια, αναγκάζοντάς τους σε updates και συντηρήσεις όποτε θέλω.» . Δεν το εκφράζουν ακριβώς έτσι οι περισσότεροι, αλλά αυτό έχουν στο μυαλό τους, έστω κάπως πιο στρογγυλεμένο. Μιλάω για τέτοια αντίληψη. Μιλάω για προγραμματιστές που φτιάχνουν έναν αυτοματισμό και βάζουν μέσα ένα counter που κάθε 6 ή 12 μήνες απλά να μηδενίζει, να κλειδώνει τη συσκευή και να ζητά συντήρηση, ώστε ο πελάτης να πρέπει να τους καλέσει και να τσιμπήσουν το χαράτσι… Για τέτοιες νοοτροπίες, το ΕΛ/ΛΑΚ έχει κάτι που να το κάνει να φαίνεται ελκυστικό; Η’ κοιτώντας το από την ανάποδη, υπάρχουν επιχειρήματα/καταγραφές/μελέτες που να δείχνουν ότι η παραπάνω αεριτζίδικη λογική δεν είναι βιώσιμη, ή έχει πολύ μικρές πιθανότητες επιτυχίας, ή τελοσπάντων κάτι που να την κάνει λιγότερο ελκυστική από την πώληση υπηρεσιών πάνω σε ΕΛ/ΛΑΚ;
Θα μου πείτε τι ψάχνω τώρα… Κι όμως, δυστυχώς, πολλοί από τους ανθρώπους γύρω μας είναι έτσι… Δεν μπορούμε να τους αγνοούμε… Έχουμε κάτι γι’ αυτούς ως ΕΛ/ΛΑΚ, ή πρέπει να το πάρουμε απόφαση δεν έχουμε καμιά ελπίδα μαζί τους και το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να περιμένουμε να εκλείψουν;
By: ktogias on 2 Φεβρουαρίου, 2009
at 10:51 πμ
Δεν ψάχνεις επιχειρηματολογία για το Open Source, προσπαθείς να αλλάξεις συνειδήσεις. 🙂
Αυτό είναι άλλο παιχνίδι.
By: Michael Iatrou on 2 Φεβρουαρίου, 2009
at 11:22 πμ